Niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym występuje we wszystkich urządzeniach elektrycznych, których napięcia robocze przekraczają wartości napięć uznanych za dopuszczalne. W takich przypadkach konieczne jest zastosowanie odpowiednich środków technicznych ochrony przeciwporażeniowej. Podstawowymi środkami ochrony przeciwporażeniowej są środki, które uniemożliwiają bezpośrednie zetknięcie człowieka z będącymi pod napięciem częściami obwodów elektrycznych, a tym samym nie dopuszczają do przepływu przez ciało człowieka prądu rażeniowego. Techniczne środki ochrony przeciwporażeniowej, których zadaniem jest niedopuszczenie do przepływu przez ciało człowieka prądu rażeniowego, noszą nazwę ochrony podstawowej lub ochrony przed dotykiem bezpośrednim.
Ochrona podstawowa, mimo że znacznie ogranicza niebezpieczeństwo porażenia, to jednak nie eliminuje go zupełnie. Podczas eksploatacji urządzeń zdarzają się zakłócenia w ich normalnej pracy (polegające zwykle na uszkodzeniu izolacji podstawowej), w których wyniku pojawiają się napięcia na częściach przewodzących dostępnych. Dlatego konieczne jest zastosowanie — oprócz ochrony podstawowej — dodatkowych środków, których zadaniem jest w przypadku wystąpienia niebezpieczeństwa porażenia ograniczenie jego skutków. Techniczne środki ochrony, których zadaniem jest ograniczenie skutków porażenia w przypadku dotknięcia znajdujących się pod napięciem (w wyniku uszkodzenia izolacji) części przewodzących dostępnych, noszą nazwę ochrony przy uszkodzeniu lub ochrony przy dotyku pośrednim.
Skutki porażenia prądem elektrycznym zależą przede wszystkim od natężenia prądu rażeniowego oraz od czasu jego przepływu. Dlatego działanie, którego celem jest zmniejszenie prawdopodobieństwa szkodliwych następstw rażenia, polega na zastosowaniu odpowiednich środków powodujących:
— zmniejszenie wartości prądu rażeniowego,
— skrócenie czasu przepływu prądu rażeniowego.
Zmniejszenie prądu rażeniowego uzyskuje się przez zmniejszenie napięcia dotykowego bądź zwiększenie rezystancji obwodu rażeniowego. Gdy ten sposób nic daje pozytywnych wyników, stosuje się środki zapewniające dostatecznie szybkie wyłączenie prądu rażeniowego.
Zgodnie z normą PN-HD 60364-4-41 w urządzeniach elektrycznych prądu przemiennego o napięciu do 1 kV i prądu stałego do 1,5 kV ochrona przeciwporażeniowa powinna być zapewniona przez zastosowanie:
— środka ochrony podstawowej i niezależnego środka ochrony przy uszkodzeniu lub
— wzmocnionego środka ochrony (np. izolacji wzmocnionej), który zapewni zarówno ochronę podstawową, jak i ochronę przy uszkodzeniu.
Środkami ochrony dopuszczonymi do stosowania są:
— samoczynne wyłączenie zasilania,
— izolacja podwójna lub izolacja wzmocniona,
— separacja elektryczna do zasilania jednego odbiornika,
— bardzo niskie napięcie SELV lub PELV.
Jeżeli niektóre warunki dotyczące środka ochrony nie mogą być spełnione, należy zastosować dodatkowe środki tak, aby zastosowana łączna ochrona osiągnęła wymagany stopień bezpieczeństwa. Przykładem są obwody FELV, w których samo obniżenie napięcia jest niewystarczające do zapewnienia wymaganego stopnia bezpieczeństwa.