Lampy fluorescencyjne zwane świetlówkami są obecnie, obok żarówek, najpowszechniej stosowanymi źródłami światła. W świetlówkach, na skutek przepływu prądu między elektrodami wbudowanymi na końcach rury szklanej wypełnionej argonem i parą rtęci, występuje .promieniowanie nadfioletowe o długości 254 nm. Promieniowanie widzialne uzyskuje się dzięki pokryciu wnętrza rury luminoforami, które naświetlone promieniowaniem nadfioletowym stają się źródłem promieniowania widzialnego. Przez odpowiedni dobór luminoforu można uzyskać różne barwy światła.
Do zalet świetlówek można zaliczyć dużą wydajność świetlną, ok. 33— 70 lm/W, dużą trwałość, ok. 6000 h, małą jaskrawość oraz mniejszą niż w przypadku żarówek zależność strumienia świetlnego od napięcia zasilającego. Strumień świetlny lamp fluorescencyjnych zmienia się w zależności od napięcia.
Trwałość świetlówek w granicach napięcia od 0,93 Un do 1,06 Un jest praktycznie niezmienna. Natomiast w dużym stopniu trwałość świetlówek zależy od częstości ich włączania.
Moc pobierana przez świetlówki bardziej zależy od napięcia niż moc pobierana przez żarówki.
Układ połączeń świetlówek: a) bez kompensacji mocy biernej, b) z kondensatorem do kompensacji mocy biernej, c) układ antystroboskopowy; LF — świetlówka (lampa fluorescencyjna), Z — zapłonnik, L — statecznik (dławik), C — kondensator do kompensacji mocy biernej.
Do poważnych wad świetlówek należą: konieczność stosowania urządzeń pomocniczych (statecznika i zapłonnika), mały współczynnik mocy (ok. 0,5), powodujący konieczność stosowania kondensatorów kompensacyjnych, tętnienie strumienia świetlnego oraz utrudniony zapłon przy niskich temperaturach (poniżej -5°C) i przy obniżonym napięciu. Tętnienie światła powoduje zjawisko stroboskopowe polegające na mylnej ocenie szybkości ruchu obrotowego. Zjawisko to można zmniejszyć przez zastosowanie trójfazowych układów zasilania lamp, dołączając sąsiadujące lampy do różnych faz. Przy użyciu opraw dwuświetlówkowych zasilanych jednofazowo zjawisko to może być również zmniejszone w wyniku fazowego przesunięcia w obwodzie jednej świetlówki względem obwodu drugiej świetlówki przez włączenie do obwodu jednej z nich kondensatora (rys. c).
Wartości znamionowe strumienia świetlnego świetlówek standardowych typu TL-D i świetlówek Super 80 New Generation podano w tablicach.
Tablica. Znamionowy strumień świetlny świetlówek standardowych TL-D.
Moc świetlówki [W] | Barwa światła i temperatura barwowa | ||
ciepło-biała 3000K [lm] | biała 4200K [lm] | dzienna 5400K [lm] | |
18 | 1 150 | 1150 | 1050 |
36 | 2850 | 2850 | 2500 |
58 | 4600 | 4600 | 4000 |
Tablica. Znamionowy strumień świetlny świetlówek TL-D Super 80 New Generation.
Moc świetlówki [W] | Barwa światła i temperatura barwowa | ||
ciepło-biała 3000K [lm] | biała 4000K [lm] | dzienna 6500K [lm] | |
18 | 1350 | 1350 | 1 300 |
36 | 3350 | 3350 | 3250 |
58 | 5200 | 5200 | 5000 |
Oprócz tradycyjnych świetlówek coraz powszechniej stosowane są świetlówki kompaktowe. Dzięki wyposażeniu ich w trzonki E 14 i E27 można je stosować jako zamienniki tradycyjnych żarówek. Wydajność świetlna świetlówek kompaktowych jest 4—6 krotnie większa niż żarówek. Trwałość świetlówek kompaktowych wynosi 10 000 h. Wartości znamionowe strumienia świetlnego świetlówek kompaktowych podano w tablicy.
Tablica. Znamionowy strumień świetlny świetlówek kompaktowych typu PL
Moc
[W] |
Strumień świetlny [lm] lamp typu | |
PL* Electronic/C | PL*Eleetronic/T | |
9 | 400 | – |
11 | 600 | – |
15 | 900 | 900 |
20 | 1200 | 1200 |
23 | 1500 | 1500 |